Netflix, Amazon, Mubi gibi dijital platformların, tüketim kültürünü nasıl değiştirdiğini hiç düşündünüz mü? Nedir bu platformların geleneksel medyadan farkı? Ya da bir farkı var mı? Hemen bir örneklem ile bakış atalım:

Hadi The Queen’s Gambit dizisini ele alalım. Dizi 1983 yılında yayımlanan bir kitaptan uyarlanan sıradan bir diziydi aslında. Fakat bu dizi, 2020 yılının Ekim ayında birtakım sonuçlara yol açtı. Dizinin 62 milyon izleyici tarafından izlenmesi akabinde Google aramalarında çoğu ülkede ‘’satranç’’ kelimesi trend haline geldi. ‘’satranç nasıl oynanır’’ araması ise son dokuz yılın rekorunu kırdı. Dizinin uyarlandığı kitap ise 37 yıl sonra New York Times en çok satanlar listesine girdi. Bu devasa etki, bir dizi platformundan beklenenin çokça üzerindeydi. Örnekte gördüğümüz üzere dizi sayesinde artan arama trendlerinin, satılan satranç takımlarının ve değişen kullanıcı davranışlarının sonucudur aslında Netflix Etkisi ile kastedilen.

Netflix Etkisinin oluşmasında ise en büyük etkenlerden biri, hayatımıza giren ‘’dizi maratonu’’ kavramı… Bildiğimiz gibi, geleneksel medyada bir diziyi takip etmek için uzun süreler beklemek gerekiyor ne yazık ki. Çünkü geleneksel medya, dizileri haftalık olarak yayınlıyor. Fakat Netflix, dizilerin tüm sezonunu tek seferde platforma yükleyerek dizi sektörüne de hızlı tüketim kültürünü aşılıyor bizlere. Bunun sonucu olarak da diziler, izleyicilerini daha hızlı ve güçlü bir biçimde etkileme imkânına sahip olmaya başlıyor. Sahi, Netflix’te bir diziye başlayıp ilk bölümü bitirdiğimizde ikinci bölüme geçme süremiz kaç saniye sürüyor? 

Geleneksel diziler düşünüldüğünde bölümler arasında geçen bir hafta, önceki bölümün etkisinin hafiflemesine sebep olmuyor mu sizce de? İşte bu etki kaybı dizinin, tüketici davranışlarına büyük bir yansıması olmadığı anlamına geliyor. Fakat bunun aksine Netflix’in, tüm bir sezonu tek seferde izlemeye imkân vermesi sayesinde dizilerle bağlantılı trendler de süratle artıyor.

Aslında bu etkiyi sadece Netflix ya da diğer dizi platformları kapsamında düşünmemek gerekiyor. Bu, her ne kadar Netflix sayesinde dikkat çeken bir kavram olsa da aslında dijitalleşmenin bir getirisi. Dijital imkânlar, trendlerin de oldukça hızlı gelişmesine sebep olarak tüketici davranışlarının alışılagelmiş kuramların dışına çıkmasını sağlıyor. Başka bir deyişle ‘’Bihter geceliği gelmiştir’’ fenomeni, çarşamba pazarlarından çıkarak evrensel bir hal alıyor.

Bu fenomenin birçok sektörü canlandırdığı yadsınamaz bir gerçek. Fakat bu, bizi tüketim çılgınlığına her zamankinden daha fazla iterek bir ikilem yaratıyor. Bize düşen ise tüketici davranışlarımızı tekrar gözden geçirmek… Sahi, en son ne zaman bir hevesle satın aldığınız ürünü kısa süre sonra bir köşeye attınız? Dijitalleşmenin her geçen gün değiştirdiği trendlere ne kadar hazırız ya da?